ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΗ (α): ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΟΣ Ή ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΩΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΘΗΡΩΣΚΛΗΡΩΣΗΣ
Περίληψη
Η λιποπρωτεΐνη (α) αποτελείται από ένα σωματίδιο χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνης στο οποίο είναι συνδεδεμένη μια επιπλέον γλυκοπρωτεΐνη, η αποπρωτεΐνη α. Η προσθήκη αυτή προσδίδει πολυμορφία και χαρακτηριστικές ιδιότητες στη λιποπρωτεΐνη (α). Η δομική ομοιότητα της αποπρωτεΐνης α με το πλασμινογόνο, αλλά όχι η λειτουργική επηρεάζει την ισορροπία θρόμβωσης - ινωδόλυσης προς τη μεριά της θρόμβωσης. Σε συνδυασμό με τα αθηρωγόνα χαρακτηριστικά της χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνης που συνυπάρχει στο μόριο, η λιποπρωτεΐνη (α) μπορεί να ευθύνεται για την εξέλιξη της αθηρωσκλήρωσης. Τα επίπεδά της στο αίμα καθορίζονται κυρίως γενετικά και σχετίζονται με τα αλληλόμορφα του γονιδίου που καθορίζει το μοριακό βάρος της αποπρωτείνης α. Παρουσιάζουν ευρείες διακυμάνσεις αλλά στο λευκό πληθυσμό φυσιολογικά θεωρούνται μέχρι 30 mg%. Τα τελευταία χρόνια επιδημιολογικές και κλινικές μελέτες απέδειξαν τη σημασία της ως ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακό επεισόδιο σε ορισμένες ομάδες ασθενών. Η αντιμετώπιση αυτών των ασθενών περιλαμβάνει προς το παρόν την επιθετικότερη αντιμετώπιση των άλλων παραγόντων κινδύνου και σε ορισμένους εξ αυτών τη χορήγηση νικοτινικού οξέος ή οιστρογόνων.
Αναφορές
Scanu AM, Fless GM: Lp(a) heterogeneity aπd biological relevance. J Clin Invest 1991; 85: 1709-15.
Steyrer Ε, Kostner GM: Interactioπ of Lp(a) with the B/E-receptor. J Lipid Res 1990; 31: 1247.
McLean JW, Tomlinson JE, Kuang WJ et al: DNA sequence of human apo-a is omologous to plasminogen. Nature 1991; 330: 132-137.
Scanu ΑΜ: Lp(a) a genetic risk factor for premature coronary heart disease. JAMA 1992; 267: 3326-3329.
Kamboh ΜΙ, Ferrell RE, Kotke BA: Expressed hypervariable polymorphism of apo-a. Am J Hum Geπet., 1991; 49: 1063.
Nachmaπ RL: Trombosis aπd Atherogenesis: Molecular Connectioπs. Blood, 1992; 79: 1897-1906.
Brown MS, Gotdstein JL: Teaching old dogmas new tricks. Nature 1987; 330: 113.
Nachman RL, Gavish Ο, Azrolan Ν, Clarkson TB: Lp(a) iπ diet indused atherosclerosis in non human primates. Arteriosclerosis Thromb 1991; 11: 32.
Rath Μ, Niendorf Α, Reblin Τ aπd al: Detection and quantificatioπ of Lp(a) in the arterial wall of 107 coronary bypass patients. Arteriosclerosis 1989; 9: 579.
Loscalzo J, Wienfield Μ, Fless G, Scanu ΑΜ: Lp(a) fibrin binding and rlasminogen activation. Arteriosclerosis 1990; 10: 240.
Brown VW: Lipid disirders. The Medical Clinics of North America, WB Saunders Company, 1994; p 145.
Abe Α, Noma Α: Studies in apo a phenotypes. Atherosclerosis 1992; 96: 1-8.
Jenner JL, Ordovas JM, Lamon - Fava S aπd al: Effects of age, sex aπd menopausal status on plasma Lp(a) levels. The Framingham Offsprihng Study. Circulation 1993; 87: 1135-41.
Assman G: Lipid metabolism disorders aπd coronary heart disease. Munich ΜΜV Medizin Verlag 1993; p. 28-29.
Henriksson Ρ, Angelin Β, Berglund L: Hormonal effects on serum Lp(a) levels. Arterioscler Thromb. 1991; 11: 1433a.
Crook Ο, Sidhu Μ, Seed Μ, et al: Lp(a) levels ate redused by danazol an anabolic steroid. Atherosclerosis. 1992; 92: 41-47.
Ramirez LC, Arauz-Pacheco C, Lackner C, et al: Lp(a) levels in diabetes mellitus: Relationship to metabolic control. Αnn Intern. Med. 1992; 117: 42-47.
Haffner SM, Tuttle KR, Rainwater DL: Decrease of Lp(a) with improved glycemic control in IDDM subjects. Diabetes Care 1991; 14: 302-307.
Schernthaner G, Kostner GM, Dieplinger Η. et al: Lp(a) in diabetes mellitus. Atherosclerosis 1983; 49: 277-293.
Haffner SM, Tuttle KR, Rainwater DL: Lack of change of Lp(a) concentration with improved glycemic control in subjects with type ΙΙ diabetes., Metabolism 1992; 41: 116-120.
. Jauhiainen Μ , Koskinen Ρ, Ehnholm C, et al: Lp(a) aπd coronary heart disease risk: a nested case-control study of the Helsinski Heart Study participants. Atherosclerosis 1991; 89: 59-67.
Rhoads CG, Dahlen G, Berg Κ, et al: Lp(a) as a risk factor for myocardial iπfarction. JAMA 1986; 256: 2540-2544.
Genest JJ, Martin - Munley S, McNamara JR, et al: Prevelance of familiar lipoprotein disorders in patients with premature coronary artery disease. Circulation 1992; 85: 2025-2033.
Srinivasan SR, Dahlen GH, Japra RA, et al: Racial in serum Lp(a) distribution and its relation to parental myocardial infarction in children. Bogalusa Heart study. Circulation 1991; 84: 160-167.
Scanu ΑΜ, Lawn RM, Berg Κ: Lp(a) and atherosclerosis. Am Intern. Med. 1991; 115: 209-218.
Bostom AG, Gagnon DR, Cupples LA, et al: Α prospective investigation of elevated Lp(a) detected by electrophoresis and cardiovascular disease in women. The Framingham Heart Study. Circulation 1995; 90: 1688-95.
Webb ΑΤ, Reaveley ΟΑ, Ο Donnell Μ, et al: Lipids and Lp(a) as risk factor for vascular disease in patients on renal replacement therapy. Neprol Dial Transplant 1994; 5: 354-357.
Ridker ΡΜ, Hennekens C, Stampfer Μ: Α prospective study of Lp(a) and the risk of myocardial infarction. JAMA 1993; 270: 2195-2199.
Ridker ΡΜ, Stampfer Μ, Hennekens C: Plasma concentration of Lp(a) and the risk of future stroke. JAMA 273: 1269-1273.
Maser RE, Usher Ο, Becker DJ: Lp(a) concentration shows little relationship to IDDM complications in the Pittsburg epidimiology of diabetes complications study cohort. Diabetes Care 1993; 16: 755-758.
Barnathan ES: Has Lipoprotein "little" a shrunk. JAMA 1993; 270: 2224-2225.
Carlsson LA, Hamsten Α, Aspund Α: Pronounced lowering of serum levels of Lp(a) in hyperlipidemia subjects treated with nicotinic acid. J Intern. Med. 1989; 226: 271-276.
Jones ΡΗ, Gotto ΑΜ, Povnall HJ, et al: Effect of gemfibrozil on plasma Lp(a) levels intype Iia hyperlipoproteinemic subjects. Arterioscler Tromb 1991; 11: 1423a.
Schmidt ΕΒ, Klausen IC, Kristensen SD, et al: The effect of n-3 polyunsaturated fatty acid on Lp(a). Clin Chim Acta 1991; 198: 271-278.
Gavish D, Breslow JL: Lp(a) reduction by N-acetylcysteine. Lancet 1991; 337: 203-204.
Aoki Κ, Kawai S: Glycocorticoid therapy decreases serum Lp(a) concentration in reumatic diseases. Intern Med 1993; 32: 382-6.
Armostrong VW, Schleef J, Thiery J, et al: Effect of HELP-LDL apheresis on serum concetrations of human Lp(a). Eur J Clin Invest 1989; 19: 235-240.
Scientific American. 9: II Diagnosis and Treatment of Lipid Disorders, 1996; p. 22.
