Οι χορογραφικές συνθέσεις του χορού του «Κ’να» στη Νέα Βύσσα Έβρου: Δομικο-μορφολογική και τυπολογική προσέγγιση

Συγγραφείς

Περίληψη

Σκοπός της ερευνητικής αυτής εργασίας είναι να συγκρίνει τις χορογραφικές συνθέσεις του εθιμικού χορού του «Κ’να» στη Νέα Βύσσα Έβρου, ώστε να επισημάνει τις διαφοροποιήσεις τους, οι οποίες διακρίνονται από την εμπειρική παρατήρηση, εφόσον αυτές υπάρχουν. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με βάση την εθνογραφική μέθοδο, όπως αυτή εφαρμόζεται στην επιστήμη του χορού και προέρχεται από πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές. Η καταγραφή των χορογραφικών συνθέσεων του χορού του «Κ’να» της Νέας Βύσσας έγινε βάσει του συστήματος σημειογραφίας του Laban. Για την ανάλυση της δομής και της μορφής τους χρησιμοποιήθηκε η δομική μορφολογική και τυπολογική μέθοδος ανάλυσης, ενώ για τη σύγκριση τους η συγκριτική μέθοδος. Από την ανάλυση και σύγκριση των δεδομένων διαπιστώθηκε ότι οι χορογραφικές συνθέσεις του «Κ’να» παρουσιάζουν δομική συνάφεια, αλλά παρουσιάζουν και δομικούς μετασχηματισμούς με εμπλουτισμό ή με απλοποίηση της χορευτικής φόρμας και τη μετάβαση από την αρχή της ομαδοποίησης στην αρχή της παρατακτικής σύνδεσης και αντίθετα.

Βιογραφικό Συγγραφέα

Ελένη Φίλιππος Φιλιππίδου, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Μεταδιδακτορική ερευνήτρια, Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Αναφορές

Buckland, T.J. (ed.). (1999). Dance in the Field. Theory, methods and issues in dance ethnography. Great Britain: Macmillan Press Ltd.

Γκέφου-Μαδιανού, Δ. (1997). Πολιτισμός και εθνογραφία. Από το ρεαλισμό στην πολιτισμική κριτική. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Cohen, L., & Manion, L. (2000). Μεθοδολογία εκπαιδευτικής έρευνας (Ν. Παπαγεωργίου επιμ. εκδ. & μτφρ.). Αθήνα: Τυπωθύτω.

Δημόπουλος Κ. (2017). Διαχρονικές και συγχρονικές διαδικασίες στο " παιχνίδι " κατασκευής της έμφυλης ταυτότητας: χορός και έμφυλος μετασχηματισμός στην κοινότητα Μεγάλων Καλυβίων Τρικάλων Θεσσαλίας. Διδακτορική διατριβή. Αθήνα: Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Felföldi, L. (1999). Folk dance research in Hungary: relations among theory. Fieldwork and the archive. In T. Buckland (ed.), Dance in the Field, Theory, methods and Issues in Dance Ethnography (pp. 55-70). London: Macmillan Press.

Filippidou, Ε., Koutsouba, Μ., Lalioti, V. & Lantzos, V. (2019). The construction of national identity through cybernetic process: the example of "K'na" dance event in Greek and Turkish Thrace. European Review οf Applied Sociology, 12(18), 13-31.

Filippidou, Ε., Koutsouba, Μ., Lalioti, V. & Lantzos, V. (2018). Cybernetic approach of the "Κ’na" dance: The construction of ethnic and national identity in Nea Vyssa, Thrace, Greece. Mediterranean Journal of Social Sciences, 9(2), 17-29.

Giurchescu, A. (1999). Past and present in field research: a critical history of personal experience. In T. Buckland (ed.), Dance in the field. Theory, methods and issues in dance ethnography (pp. 41-54). London: Macmillan Press.

Holt, T.R., & Turner, E.J. (eds.). (1972). The methodology of comparative research. New York: The Free Press.

Θεοδούλου, Ι., Φούντζουλας, Γ., Δημόπουλος, Κ., Καρφής, Β., & Κουτσούμπα, Μ. (2020). Χοροί της Κύπρου: Σημειογραφική καταγραφή με το σύστημα Laban και δομικο-μορφολογική ανάλυση. Κινησιολογία: Ανθρωπιστική Κατεύθυνση, 7(2), 21-46.

Καρφής, Β. (2018). Ελληνικός παραδοσιακός χορός: δομή, μορφή και τυπολογία της ελληνικής παραδοσιακής χορευτικότητας. Διδακτορική διατριβή. Αθήνα: Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Koutsouba, M. (1991). The Greek dance groups of Plaka. A case of ‘airport art’. MA. Dissertation. UK: Department of Dance, University of Surrey.

Koutsouba, M. (1997). Plurality in motion: Dance and cultural identity on the Greek Ionian island of Lefkada. Ph.D. thesis. London: Music Department, Goldsmiths College, University of London.

Koutsouba, M. (2007). Structural analysis for Greek folk dances: A methodology. In A.L. Kaeppler & E.I. Dunin (ed.), Dance Structures: Perspectives on the Analysis of Human Movement (pp. 253-276). Budapest: Akadèmiai Kiadò.

Κουτσούμπα, Μ. (2005). Σημειογραφία της χορευτικής κίνησης. Το πέρασμα από την προϊστορία στην ιστορία του χορού. Αθήνα: Προπομπός.

Κουτσούμπα, Μ. (2010). Σημειογραφία του χορού. Εισαγωγή στο σύστημα σημειογραφίας κίνησης και χορού του Laban. Στο Η. Δήμας, Β. Τυροβολά, & Μ. Κουτσούμπα (επίμ.), Ελληνικός παραδοσιακός χορός. Θεωρήσεις για το λόγο, τη γραφή και τη διδασκαλία του (σελ. 77-99). Αθήνα: αυτό-έκδοση.

Κυριακίδου–Νέστορος, Α. (1993). Προφορική ιστορία και λαογραφία. Στο Α. Κυριακίδου-Νέστορος, Λαογραφικά Μελετήματα ΙΙ (σσ. 252-261). Αθήνα: Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.).

Λαμπίρη-Δημάκη, Ι. (1990). Η Κοινωνιολογία και η μεθοδολογία της. Κομοτηνή: Σάκκουλας.

Λυδάκη, Α. (2001). Ποιοτικές μέθοδοι της κοινωνικής έρευνας. Αθήνα: Καστανιώτης.

Μωυσιάδης, Π. (1986). Ελληνικοί χοροί της Θράκης. Θεσσαλονίκη: Διόσκουροι.

Νιώρα, Ν. (2017). Εκμάθηση και διαχείριση του ελληνικού παραδοσιακού χορού: η περίπτωση ενός διαχρονικού σεμιναρίου στην Ελλάδα. Διδακτορική διατριβή. Αθήνα: Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Ογκουρτσώφ, Π. Α. (1983). Συγκριτική-ιστορική μέθοδος. Στο Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια (σσ. 298-299). Αθήνα: Ακάδημος.

Παπαθανασίου, Γ. (1953). Λαογραφικά στοιχεία του χωριού Χανδρά. Αρχείον Θρακικού, Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού, 18, 259-288.

Sklar, D. (1991). On dance ethnography. CORD, Dance Research Journal, 23(1), 6-10.

Σταμούλη-Σαραντή, Ε. (1934). Από τα έθιμα της Θράκης. Θρακικά, 5, 312-343.

Stocking, G. W. (1992). The ethnografher’s magic: Fieldwork in British anthropology from Tylor to Malinowski. In G. W., Stocking (eds.), The ethnografher’s magic and other essays in the history of Anthropology (pp. 12-59). Madison: University of Wisconsin Press.

Thomas, J., & Nelson J. (2003). Μέθοδοι Έρευνας στη Φυσική Δραστηριότητα Ι & ΙΙ (επμ. Ελλ. εκδ. Κ. Καρτερολιώτης). Αθήνα: Πασχαλίδης.

Τσομπανλιώτης, Γ. (1979). Λαογραφικά Κυανής Έβρου. Αρχείον Θράκης, 39, 241-253.

Τυροβολά, Β. (1994). Ο χορός «στα τρία» στην Ελλάδα. Δομική-μορφολογική και τυπολογική προσέγγιση. Διδακτορική διατριβή. Πανεπιστήμιο Αθηνών, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Αθήνα.

Τυροβολά, Β. (2001). Ο ελληνικός χορός. Μια διαφορετική προσέγγιση. Αθήνα: Gutenberg.

Τυροβολά, Β. (2010). Φορμαλισμός και μορφολογία: Η εννοιολογική οπτική και η μεθοδολογική χρήση τους στην προσέγγιση και την ανάλυση της μορφής του χορού. Στο Η. Σ., Δήμας, Β. Κ., Τυροβολά & Μ., Ι. Κουτσούμπα (επιμ.), Ελληνικός παραδοσιακός χορός: Θεωρήσεις για το λόγο, τη γραφή και τη διδασκαλία του (σσ. 127-178). Αθήνα: Αυτοέκδοση.

Τυροβολά, Κ. Β., Καρεπίδης, K. Ι., & Κάρδαρης, Γ. Δ. (2007). "Ποντιακοί Χοροί": Παρελθόν και Παρόν Δομική-Μορφολογική και Τυπολογική Προσέγγιση. Αναζητήσεις στη Φυσική Αγωγή & τον Αθλητισμό, 5(2), 240 – 263.

Τυροβολά, Β., & Κουτσούμπα, Μ. (2006). Μορφολογική μέθοδος διδασκαλίας του ελληνικού παραδοσιακού χορού. Το παράδειγμα των ποντιακών χορών. Μουσική σε Πρώτη Βαθμίδα, 1, 19-32.

Τυροβολά, Β., Κουτσούμπα, Μ., & Ταμπάκη, Α. (2008). Η δομικο-μορφολογική και τυπολογική ανάλυση στη μελέτη του ελληνικού παραδοσιακού χορού. Το παράδειγμα των μοτίβων των χορών «στα δύο» και «στα τρία» στους χορούς της Κρήτης. Επιστήμη του Χορού, 2, 31-57.

Φιλιππίδου, Φ.Ε. (2010). Ανακυκλώνοντας την παράδοση: Ο χορός στη Νέα Βύσσα βορείου Έβρου. Αλεξανδρούπολη: Δήμος Βύσσας.

Φιλιππίδου, Ε. (2018). Διασχίζοντας τα σύνορα, ενώνοντας τους ανθρώπους. Κυβερνητική προσέγγιση του χορού στο γαμήλιο θρακικό δρώμενο του «Κ’να» σε Ελλάδα και Τουρκία. Διδακτορική διατριβή. Αθήνα: Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Φιλιππίδου, Ε., Κουτσούμπα, Μ., & Τυροβολά, Β. (2011). Ανατέμνοντας το χορό: Δομή, μορφή και τύπος στο γαμήλιο δρώμενο του «K’να». Στο Rapprochement of Cultures, Proceedings of the 31th World Congress on Dance Research (cd-rom). Διδυμότειχο: CID.

Φιλιππίδου, Ε., Κουτσούμπα, Μ., & Τυροβολά, Β. (2012). Χορός και συμβολισμός στο γαμήλιο δρώμενο του «K’να» στην κοινότητα της Νέας Bύσσας Έβρου. Κινησιολογία, 5, 71-73.

Φιλιππίδου, Ε., Κουτσούμπα, Μ., & Τυροβολά, Β. (2013). Διαπλέκοντας το χορό, το δρώμενο και την ταυτότητα: Ο χορός του «κ’να» ως σημείο αναφοράς για τη διαμόρφωση της τοπικής πολιτισμικής ταυτότητας στην περιοχή του Έβρου. Επιστήμη του Χορού, 6, 19-40.

Φούντζουλας, Γ. (2016). Χορός και πολιτική. Θέσεις και αντιθέσεις στο χορευτικό δρώμενο «Γαϊτανάκι» στη Σκάλα και τη Δάφνη Ναυπακτίας. Μεταπτυχιακή διατριβή. Αθήνα: Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Χαριτωνίδης, Χ. (2018). "Παράλληλες" ζωές και χορευτικές παραδόσεις: το ελληνικό táncház στην Ουγγαρία. Μεταπτυχιακή διατριβή. Αθήνα: Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Λήψεις

Δημοσιευμένα

2023-04-09

Πώς να δημιουργήσετε Αναφορές

Φιλιππίδου Ε. Φ. (2023). Οι χορογραφικές συνθέσεις του χορού του «Κ’να» στη Νέα Βύσσα Έβρου: Δομικο-μορφολογική και τυπολογική προσέγγιση. Άθληση και Κοινωνία, 1. ανακτήθηκε από http://83.212.133.37/ojs/index.php/ExSoc/article/view/457

Τεύχος

Ενότητα

Οργάνωση και Διοίκηση του Αθλητισμού, Αναψυχή